Leren van rioolwater

De klas uit
Leren van rioolwater

Foto: Rioolwaterzuivering Amersfoort

‘Kunstgebitten, luiers, billendoekjes, speelgoed; je kunt het zo gek niet bedenken of het is hier in de rioolwaterzuiveringsinstallatie van Amersfoort te vinden. Mensen spoelen werkelijk alles door het toilet, niet alleen producten die direct met het blote oog te zien zijn. Ook vet, terpentine of medicijnresten verdwijnen soms linea recta in de wc-pot. En dat moeten we hier allemaal weer uit het water verwijderen, voor zover dit mogelijk is. Als ik rondleidingen geef aan scholieren zeg ik altijd: “Gooi dit soort zaken niet in het toilet!”. Die bewustwording is ontzettend belangrijk.’

Dat zegt vrijwilliger van waterschap Vallei en Veluwe Hans de Vries over het zuiveren van afval tijdens een rondleiding door de rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi) in Amersfoort. Het is de ideale plek om kinderen uit groep 7 en 8 bewust te maken van wat we allemaal door de gootsteen en het toilet spoelen. Maar ook om ze kennis te laten maken met het belangrijke werk van een rwzi.

Troep
‘Als ik kinderen laat zien wat voor troep hier allemaal binnenkomt, merk je dat er een wereld voor ze open gaat’, vervolgt De Vries, die doorgaans kinderen uit groep 7, 8 en vmbo- en mbo-scholieren rondleidt. ‘Het abstracte werk van water zuiveren gaat opeens leven, en wakkert hun nieuwsgierigheid aan. Vervolgens vertel ik ook altijd over de onzichtbare vervuiling. Neem dit water.’ Om zijn verhaal kracht bij te zetten, pakt De Vries een fles met lichtbruingekleurd water van tafel. ‘Zo komt het bij ons binnen. Het ziet er niet eens zó vies uit, maar schijn bedriegt.’

Medicijnresten
De Vries doelt hiermee onder andere op de vele medicijnresten die jaarlijks in het toilet verdwijnen, zowel rechtstreeks als via urine. ‘Het grootste deel van die stoffen halen we er hier niet uit en verdwijnt gewoon in het oppervlaktewater. En daar zorgt het voor enorme problemen voor vis, zoals vervormingen en verminderde reproductie. Het is belangrijk dat kinderen dat weten, en het liefst ook thuis aan hun ouders vertellen. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor terpentine: als iedereen in Amersfoort vanavond een liter terpentine door de gootsteen spoelt, sterven de bacteriën die hier het water zuiveren, en ligt de rwzi volledig op zijn gat.’

Rotte eieren
Tijdens een rondgang langs de verschillende installaties op het terrein, wordt al snel duidelijk hoe efficiënt het rioolwater hier wordt gezuiverd. ‘Hierin zitten de lavastenen’, zegt De Vries terwijl hij wijst naar drie grote rode tanks. ‘De karakteristieke lucht van rottende eieren zuigen we direct af wanneer het rioolwater bij ons binnenkomt, en leiden we hiernaartoe. De bacteriën op het lavagesteente breken de geuren vervolgens af.’ En inderdaad: nergens op het terrein is het nodig de neus dicht te knijpen.

Grondstoffenfabriek
Even verderop stopt De Vries bij een gigantische witte ballon, niet veel kleiner dan een luchtballon. ‘Dit is de gashouder waarin het biogas wordt opgeslagen dat wij hier zelf produceren uit het afvalwater. Het gas dient als brandstof om elektriciteit te produceren’, aldus De Vries. ‘Ook produceert de energiefabriek kunstmestkorrels van hoogwaardige kwaliteit uit het teruggewonnen fosfaat. Hierdoor wordt de rioolwaterzuivering steeds meer een grondstoffenfabriek.’

Rondleiding
Na de rondleiding is het duidelijk: een rioolwaterzuiveringsinstallatie is een geschikte plek om leerlingen concepten uit de klas echt te laten beleven, voelen en ruiken. En op de rwzi van Amersfoort kan dat perfect!


Lesmateriaal, filmpjes en informatie over rondleidingen
 van waterschap Vallei en Veluwe.

foto Steijn van Schie door
Steijn van Schie