Rare snuiters op bezoek
Foto: Een Goudjakhals in Kaeng Krachan National Park in Thailand
Min of meer bij toeval is op vrijdag 19 februari de eerste goudjakhals (Canis aureus) waargenomen op de Veluwe. Een waarneming met behulp van een cameraval (zie foto's hieronder), die eigenlijk door Wageningse biologen was neergezet om het gedag van hoefdieren als herten, reeën en zwijnen in kaart te brengen. Het is de eerste waarneming van de goudjakhals in Nederland.
Fotocredits: Alterra
‘We weten nog niets over de oorsprong van het waargenomen dier,’ zegt Edgar van der Grift van het Wageningse onderzoeksinstituut Alterra. ‘Het dier kan op eigen kracht ons land zijn “binnengewandeld”, maar het kan ook zijn dat het een ontsnapt of illegaal uitgezet dier is. Op dit moment proberen we dna-materiaal van het dier te vinden, zoals uitwerpselen of haren. Dat kan meer inzicht geven in de herkomst van dit dier.’ De precieze plaats van de waarneming wordt niet bekend gemaakt.
Kort daarop kwam ook een valse melding binnen van iemand die meende de goudjakhals in de buurt van Apeldoorn te hebben gezien. Dat bleek echter te gaan om een gewone huishond: een Saarlooswolfshond met de naam Noah. Hoewel het voor leken best lastig is om wolven, honden en jakhalzen uit elkaar te houden, is Van der Grift overtuigd dat op de nachtelijke foto’s van de cameraval een goudjakhals staat. ‘De foto’s zijn dusdanig duidelijk dat identificatie met 100 procent zekerheid is gedaan door de experts die wij gevraagd hebben. Grootte, vacht, poten, oren bieden allemaal aanwijzingen voor het identificeren van een jakhals.’ Het meest duidelijke kenmerk voor een lekenpubliek is volgens hem de relatief korte, donkere staart met zwarte punt, die tijdens het lopen omlaag wordt gehouden maar de grond niet raakt.
De komst van de goudjakhals is niet zo vreemd. Binnen Europa is de soort aan een opmars bezig en de dichtstbijzijnde melding is afkomstig uit de omgeving van Frankfurt. Aanvankelijk kwam de goudjakhals vooral voor op de Balkan en in Griekenland en Turkije. Inmiddels is de soort echter ook meer naar het westen en noorden aangetroffen, in landen als Italië, Oostenrijk, Zwitserland, Tsjechië, Polen, de Baltische Staten en Duitsland. De goudjakhals is een alleseter. Hij jaagt op hazen, konijnen, knaagdieren, reptielen, amfibieën en vogels, maar eet ook vogeleieren, fruit en afval. De soort leeft in zeer uiteenlopende gebieden.
De goudjakhals is niet het enige zoogdier die als nieuwe soort in Nederland is gezien. Nu ingeburgerde soorten als de bruine rat, damhert, konijn en zwarte rat deden dat al in een ver verleden. Van latere datum zijn de meestal bewust door mensen binnengehaalde en ontsnapte soorten als de Amerikaanse nerts, beverrat, Chinese muntjak , fret, moefloon, muskusrat, Siberische grondeekhoorn, wasbeer en wasbeerhond. Ook ooit hier verdwenen soorten keren soms terug: sinds vorig jaar leven er weer wilde katten in Zuid-Limburg en in maart 2015 maakte een jonge wolf uit Duitsland – onder grote mediabelangstelling – een verkenningsrondje door Drenthe en Groningen. Na terugkeer in Duitsland is deze wolf in april doodgereden.
door Gert van Maanen