Wetenschap: Breedbekvogel fluit met zijn veren

Fotocredits: Kaapse breedbek door Derek Keats, Johannesburg, Zuid Afrika

Wanneer breedbekvogels gewoon door de lucht vliegen, maken ze geen geluid. Maar wanneer de mannetjes hun territorium afbakenen, vliegen ze in kleine rondjes, waarbij ze weer landen op de plek waar ze begonnen. Terwijl ze dit doen, maken ze een fluitend geluid. Voorheen was het onduidelijk of het geluid van de vleugels of de bek afkomstig is.

Biologen geven opheldering in Journal of Experimental Biology van 30 maart door de bron van het fluitgeluid te achterhalen bij twee Afrikaanse vogelsoorten: de roodflankbreedbek (Smithornis rufolateralis) en de Kaapse breedbek (Smithornis capensis). De onderzoekers filmden het territoriale gedrag van de vogels in hun natuurlijke habitat en zagen dat het geluid ontstaat bij het neerslaan van de vleugels. Ze denken dat het geluid van de veren komt, die gaan trillen doordat er lucht langs stroomt.

Om het geluid na te bootsen, plaatsten de onderzoekers losse slagpennen in een windtunnel. Slagpennen zijn de grote veren aan de rand van een vleugel en zijn belangrijk voor het vliegvermogen van vogels. In de windtunnel maakten de zesde en zevende slagpen van de vleugel, onder de juiste hoek en de juiste windsnelheid, een geluid dat overeenkomt met het geluid van levende breedbekvogels. Om er zeker van te zijn dat de zesde en zevende slagpen verantwoordelijk zijn voor het geluid, verwijderden de onderzoekers bij wilde breedbekvogels de topjes van deze veren. Hierdoor konden de vogels inderdaad bijna geen geluid meer maken.

Omdat slagpennen belangrijk zijn voor het vliegvermogen van vogels, zegt het fluiten van de vleugels mogelijk iets over de conditie van de mannetjes. Als mannetjes met mooi, gezonde vleugelveren ook mooier fluiten, weten de vrouwtjes voor  welk mannetje  ze moeten kiezen.

Benieuwd hoe een fluitende breedbekvogel klinkt? Bekijk hieronder het filmpje dat de onderzoekers maakten:


Dit is de vliegmanoeuvre in slow motion:


Meer achtergrondinformatie
- Bekijk hier een filmpje over de verschillende soorten vogelveren en hun functies.
- En lees hier het antwoord van Willem Wever op de vraag ‘Waarom fluiten vogels?

door
Collin Molenaar