Wetenschap: Nieuwe vogels door bijvoeren
Vogels bijvoeren in de achtertuin heeft een onverwacht neveneffect: het kan het evenwicht tussen inheemse en geïntroduceerde vogels verstoren. Dat geldt althans voor Nieuw-Zeeland, schrijven onderzoekers uit dat land in het blad PNAS.
De biologen telden tijdens een anderhalf jaar durende studie in 23 achtertuintjes de bezoekende vogels. In ongeveer de helft daarvan kregen de wilde vogels elke dag wat vogelzaad en boterhammen te eten – volgens de onderzoekers de meest gebruikte bijvoeding. In de andere tuintjes werd niet bijgevoerd. In totaal namen de onderzoekers zo’n achttienduizend vogels waar, van 597 verschillende soorten.
In de tuinen waar de vogels bijvoeding kregen, kwamen uiteraard steeds meer vogels langs. Maar niet elke vogelsoort nam even sterk in aantal toe. Vooral enkele geïntroduceerde soorten kwamen af op het extra voer: de onderzoekers telden 3,6 keer meer parelhalstortels en 2,4 keer meer huismussen dan normaal – die laatste is in Europa natuurlijk heel normaal, maar in Nieuw-Zeeland juist een exoot. Soorten die van origine al in Nieuw-Zeeland voorkomen, profiteerden meestal minder van de bijvoeding.
De verklaring daarvoor ligt volgens de onderzoekers in het dieet van de vogels. De geïntroduceerde vogels die bleken te profiteren van de bijvoeding hebben een wat breder dieet dan de inheemse vogels. Die zijn vaak gespecialiseerd in bijvoorbeeld alleen insecten, nectar of vruchten.
Ook in Nederland leven steeds meer exotische vogels; volgens een schatting momenteel zo’n vijftigduizend broedparen van ongeveer twintig soorten. Bekende voorbeelden zijn de nijlgans uit Afrika, de huiskraai uit Azië en de opvallende, knalgroene halsbandparkiet uit Afrika en Azië. Of deze vogels ook meer profiteren van bijvoeren dan inheemse vogels, is niet onderzocht. Maar ook in Nederland geldt dat het dieet van exoten die zich hier succesvol hebben gevestigd doorgaans niet erg kritisch zijn qua voeding. Zo is de halsbandparkiet een omnivoor: hij eet bijna alles. Wellicht dus een leuk telexperiment voor wie komende winter zelf vogels gaat bijvoeren, bijvoorbeeld met deze voersilo. Wie niet zelf een hele telling wil opzetten, kan tegenwoordig zijn vogelwaarnemingen het hele jaar doorgeven via jaarrond tuintelling.
Foto: Josie Galbraith
door Jeroen Scharroo