Wetenschap: Zeehondensnor voelt ademhaling platvis

Foto: Flickr bathyporeia

Met zijn supergevoelige snorharen kan de gewone zeehond de ademhaling van stilliggende en gecamoufleerde platvissen detecteren. De waterstroom door de kieuwen van de vis veroorzaakt een minieme waterstroom die de zeehond feilloos aanvoelt. Zo weet hij zijn prooi te vinden, schrijven Duitse onderzoekers in Journal of Experimental Biology van 18 januari.

Achtervolging
Dat de snorharen van de gewone zeehond (Phoca vitulina) gevoelig zijn, wisten onderzoekers al. Een vis in open water laat met zijn stuwkracht een spoor van turbulentie achter, die soms minutenlang waarneembaar is. Hierdoor kunnen zeehonden met hun snorharen hun prooi over lange afstand achtervolgen. Maar dit gaat niet op bij bodemsoorten, zoals platvissen: die liggen doodstil op de grond, vaak onder een laagje zand. En toch bestaat een groot deel van het zeehondendieet uit deze bodembewoners. 

Onderwaterplatform
Om te achterhalen of de snorharen van zeehonden gevoelig genoeg zijn om de ademhaling van platvis te detecteren, bedachten de onderzoekers een vernuftig experiment. Eerst bepaalden ze de gemiddelde sterkte van turbulentie die vrijkomt wanneer een platvis water door zijn kieuwen laat stromen, en de hoek waarmee dat gebeurt. Vervolgens bouwden ze een onderwaterplatform met daarop acht openingen die op enig moment kunstmatig de waterturbulentie van een ademende platvis nabootsten. Tot slot trainden de biologen drie zeehonden om in een serie experimenten telkens met hun snuit boven de opening te gaan hangen waar een minieme waterstroom uitkwam; met en zonder blinddoek.

Geblinddoekt
Geblinddoekt of niet: de zeehonden detecteerden de watervibraties feilloos, zelfs met verstorend achtergrondgeluid en ongeacht de richting waarmee ze op de opening afzwommen. Ook wanneer de waterstroom net als bij levende platvissen gepulseerd uit de opening kwam, wisten de zeehonden ze te vinden. ‘Uit onze gegevens van pulserende waterstromen kunnen we concluderen dat zeehonden in het wild heel accuraat platvissen kunnen vinden aan de hand van vissenadem’, schrijven de biologen in hun artikel. 

Adem inhouden
Platvissen kunnen waarschijnlijk op hun beurt enkele seconden hun adem inhouden, bijvoorbeeld wanneer er een zeehond voorbij zwemt, speculeren de onderzoekers. Maar dan moeten ze dat wel op precies het juiste moment doen, anders zijn ze de klos.

door
Steijn van Schie