Fossielen in stoepranden en vloertegels

De klas uit
Fossielen in stoepranden en vloertegels

Foto: Jelle Reumer

‘Fossielen zijn veel dichterbij te vinden dan veel mensen denken. Kijk in huis eens goed naar je eigen schoorsteenmantel en vensterbank of de stoeprand voor het huis, en je hebt een aardige kans dat daar Belgisch hardsteen bij zit. Dat zit vaak bomvol fossiele zeeleliefragmenten en met een beetje geluk zie je ook nog een mooi aangesneden koraaltje. Het is minstens 330 miljoen jaar oud’, aldus de Utrechtste hoogleraar paleotologie of fossielenkunde Jelle Reumer. Zijn recent verschenen gidsje Kijk waar je loopt! gaat over stadsfossielen en beschrijft de talrijke miljoenen jaren oude dierresten die zijn te vinden in de vloeren van winkelcentra en in standbeelden, gevelstenen of grafzerken.

Dat komt omdat die vloeren en monumenten vaak zijn gemaakt van geïmporteerd natuursteen.  Dat bespaart mooi een reis naar die afgelegen oorden. Lessen over evolutie en het ontstaan van leven kun je extra spannend maken door in de directe woonomgeving op fossieljacht te gaan.  Zo zijn in een trouwzaal in Zierikzee in Zweeds natuursteen van meer dan 444 miljoen jaar oud spectaculaire inktvisfossielen te vinden en in de vloer en wanden van de hal van het Amsterdamse Rijksmuseum prachtige slakkenhuizen van minstens 163 miljoen jaar geleden. Scholen in Utrecht kunnen helemaal hun hart ophalen, want daar liggen midden in winkelcentrum Hoog Catharijne  ruim 150 miljoen jaar oude fossiele bekersponzen, ammonieten en pijlinktvisachtige belemnieten haast voor het oprapen. Niet letterlijk natuurlijk, want uithakken is niet toegestaan, maar fotograferen natuurlijk wel!

Fossielen zitten vooral in natuursteen dat oorspronkelijk is afgezet in water. In asfalt, baksteen en betontegels zijn natuurlijk geen fossielen te vinden en in vulkanisch of sterk vervormd gesteente als graniet, basalt of marmer is ook niks te vinden. Lees het gidsje Kijk waar je loopt! goed door en zoek in de directe omgeving van de school naar plekken waar je fossielen kun verwachten, zoals  historische panden, binnenpleinen en standbeelden, en zet een route uit om op ontdekkingstocht te gaan. Met een beetje geluk vind je zo in je eigen woonomgeving een aanzienlijk deel van de evolutie van het leven op aarde terug.

Kijk waar je loopt!
Over stadspaleontologie
Jelle Reumer
Historische Uitgeverij
ISBN 9789065544469
Paperback, 144 pagina’s, 18,50 euro

Artikel ‘Verdwaalde fossielen in stoepranden
Artikel en filmpje ‘Oeroude natuur onder je voeten’ 
Artikel en filmpje ‘Stokoude zeeslak in het Rijksmuseum
Artikel en filmpje ‘Zeeuwse zeelellies

foto Gert van Maanen door
Gert van Maanen