Wetenschap: Kleuters zijn kleine onderzoekers

Natuurnieuws
Wetenschap: Kleuters zijn kleine onderzoekers

Foto: Fotolia

Kleuters zijn niet zomaar wat aan het doen. Ze zijn bezig met onderzoekend leren. Zelfs kinderen in de eerste klas van de basisschool zijn al in staat experimenten op te zetten, te variëren met variabelen en daaruit conclusies te trekken. Dat blijkt uit honderden uren knikkeren in de kleuterklas, voor promotie-onderzoek waarop de Nijmeegse Joep van der  Graaf in juni promoveerde.

Knikkeren
In de experimenten kregen kleuters twee knikkerbanen waarin ze met meerdere eigenschappen konden variëren, zoals een zware of lichte bal, een steile of minder steile helling, een gladde of stroeve knikkerbaan. ‘Sommige kinderen gingen meteen systematisch aan het werk en begrepen kennelijk dat je de helling van de banen gelijk moet houden wil je een goede conclusie kunnen trekken’, zegt Van der Graaf. Het spelen met een variabele terwijl je andere variabele gelijk houdt, is een belangrijk wetenschappelijk uitgangspunt bij experimenten.

Onderzoekend
Onderzoekend leren wijkt af van bijvoorbeeld ontwerpend leren, legt Van der Graaf uit. Bij onderzoekend leren kan de vraag zijn: wat zorgt ervoor dat de toren niet omvalt? Bij ontwerpend leren kan de vraag zijn: hoe bouw je een hoge toren? En hoewel eerder werd gedacht dat kleuters maar wat doen, zijn ze op jonge leeftijd dus al echte wetenschappers. Kinderen met een goed werkgeheugen en met betere grammaticale vaardigheden waren beter in het opzetten van experimenten en het trekken van conclusies – woordenschat speelde daarin geen rol, en ook kinderen van het speciaal onderwijs waren hier prima toe in staat.

Zelfstandig
Bij onderzoekend leren kunnen kleuters uiteraard wel wat hulp gebruiken. Met uitleg, door verder door te vragen of een handeling voor te doen. Maar kleuters blijken ook al heel zelfstandig te kunnen ontdekken en onderzoeken. In het onderzoek van Van der Graaf konden de kleuters in een app natuurkundige principes ontdekken door met behulp van een wip, slinger of glijbaan eten of drinken aan een nijlpaard te geven. Niet alle kleuters gaan hierbij even doelgericht aan de slag, maar verkenning hoort ook bij wetenschap, nietwaar?

Vergelijkbaar onderzoek wordt nu uitgevoerd bij groep 6. Bekijk hier filmpjes over het onderzoek. 

 

foto Maartje Kouwen door
Maartje Kouwen